Ποια τα καθήκοντα της Αριστεράς;
Αλμπέρτο Φλωρεντίν
Ομιλία στο συνέδριο «Η Αριστερά και το Κυπριακό», 14 Οκτώβρη 2023
Ο τίτλος μελέτης του 2017 ενός τ/κ πανεπιστήμιου ήταν: «Eastern Mediterranean Hydrocarbons: Regional Potential, Challenges Ahead, and the ‘Hydrocarbon-ization’ of the Cyprus Problem» ..
Η μελέτη δεν ήταν ιδιαίτερα αντικειμενική – μεροληπτούσε υπέρ των τ/κ, όπως κάνουν αντίστοιχες μελέτες ε/κ πανεπιστημιακών. Αυτό όμως δεν αναιρεί την ορθότητα της διαπίστωσης του τίτλου της, την “΄Υδρογονανθρακοποίηση’ του Κυπριακού Προβλήματος”.
Φέτος τον Μάη, ο εξέχων μελετητής Νίκος Μούδουρος βλέπει και αυτός ότι για την Τουρκική άρχουσα τάξη το Κυπριακό «εντάσσεται πλέον.. στο ζήτημα Ανατολική Μεσόγειος» ενώ «πίσω από τούτα όλα τα πράγματα είναι το μεγάλο ζήτημα της Ενέργειας»
Ακόμα, ο Γ.Γ. του ΑΚΕΛ μιλώντας, φέτος πάλι, σε διεθνές συνέδριο της Αριστεράς [1], είπε πως “η Ανατολική Μεσόγειος και η Μ. Ανατολή είναι… το ένα από τα τρία σημεία του πλανήτη όπου οι ενεργειακές τιτανομαχίες βρίσκονται σε εκρηκτικά επίπεδα”.
Βλέπουμε λοιπόν από τον Νίκο Μούδουρο και τον Στέφανο Στεφάνου πως και η βασική συνιστώσα της ε/κ αριστεράς κατανοεί, και αυτή, πως το “Κυπριακό πρόβλημα” είναι πλέον «υδρογονανθρακοποιημένο», παρόλο που δεν το λέει έτσι, αλλά αυτό βέβαια σημαίνει το επίθετο “ενεργειακό” στο Κυπριακό συγκείμενο.
Να με συγχωρέσετε εδώ, που θα κάνω μια παρένθεση που ίσως δεν είναι και απαραίτητη. Αυτή η διαφορά στην ονοματολογία, από τη μια “ενεργειακό” από την άλλη “υδρογονανθρακοποιημένο» ίσως να μην είναι τυχαία. Θα μπορούσε η λέξη “Ενεργειακό” να σημαίνει για παράδειγμα διαφωνίες ή σύγκρουση για το ποιος θα εκμεταλλεύεται το δικαίωμα να εγκαταστήσει πλωτά αιολικά στην Ανατολική Μεσόγειο – όμως ξέρουμε ότι δεν είναι βέβαια αυτό, το ζήτημα είναι το φυσικό αέριο! Το “ενεργειακό” είναι κιόλας ένας σχετικά πρόσφατος, ίσως όχι συνειδητός, ευφημισμός για το Φυσικό Αέριο, που λειτουργεί ώστε να μην θυμόμαστε καθημερινά τη σχέση των ορυκτών καυσίμων της Α. Μεσογείου με την κλιματική κρίση, βλέποντας τα επανειλημμένα καλέσματα τα τελευταία χρόνια διεθνών οργανισμών και του ίδιου του Γ.Γ. του ΟΗΕ για άμεσο σταμάτημα κάθε έρευνας και επένδυσης σε νέες εγκαταστάσεις εκμετάλλευσης τους, αυτό δηλαδή που συζητιέται συνέχεια εδώ, πως θα κάνουμε νέες έρευνες, πότε θα γίνουν νέες εγκαταστάσεις κλπ.
Αλλά ας μην κρυβόμαστε πίσω από το δάκτυλο μας, αυτά δεν αφορούν μόνο την Τουρκία και την Κύπρο. Το «Κυπριακό Πρόβλημα» έχει καταλήξει, ή έχει καταντήσει αν θέλετε – αμφίβολο αν ήταν ποτέ κάτι πολύ περισσότερο, δεδομένης και της σχέσης του με τα πετρέλαια της Μ. Ανατολής, πράγματα που κάποτε τα θυμόμασταν αλλά τελευταία τα έχουμε ξεχάσει – έχει καταλήξει λοιπόν να είναι απλά μια παράμετρος της ιμπεριαλιστικής κούρσας για έλεγχο των ορυκτών καυσίμων της Α. Μεσογείου, και γενικότερα του γεωπολιτικού «ενεργειακού» – δηλαδή υδρογονανθρακικού – ανταγωνισμού στην περιοχή.
Για αυτό, παρεμπιπτόντως οι αναλύσεις που κάνουν κριτική στην δεξιά ε/κ ελίτ ότι η «διεθνής κοινότητα έχει κουραστεί με την απροθυμία» της να προχωρήσει σε λύση, ή ότι έχει «η Διεθνής Κοινότητα έχει χάσει την εμπιστοσύνη της σε αυτή» – δεν λέω ότι ακούστηκαν από όλους τους σημερινούς ομιλητές, αλλά γενικά κυκλοφορούν αυτά – αυτά είναι τελείως πια εκτός πραγματικότητας. Αντίθετα, για τη “διεθνή κοινότητα”, για τις συγκρουόμενες και συγκρουσιακές ιμπεριαλιστικές μεγάλες και μέτριες δυνάμεις Ανατολής και Δύσης, το “Κυπριακό Πρόβλημα” έχει γίνει πια μέρος του οπλοστασίου τους. Καθώς οι σχέσεις μεταξύ της Τουρκίας του Ερντογάν και της Δύσης έχουν κάνει στροφή σχεδόν 180 μοιρών από το 2004, όταν, να σας θυμίσω την τότε αγωνία της Ε.Ε. και των ΗΠΑ για αποδοχή του σχεδίου Ανάν, η οποία εκφράστηκε με τρόπο που πιθανόν να συντέλεσε στην απόρριψη του, (πολύς κόσμος είπε «μα θα κάνω αυτά που επιμένουνε τούτοι;») και οι ασφυκτικές πιέσεις στην Κυπριακή Δημοκρατία να δεχτεί τη λύση του Σχεδίου Ανάν, ανήκουν πια στο πολιτικά μακρινό παρελθόν. Καμιά σχέση με το τι συμβαίνει σήμερα.
Σήμερα έχουμε την πρόσφατη εύνοια των ΗΠΑ στην Κ.Δ. (άρση εμπάργκο όπλων στην Κ.Δ., οι προειδοποιήσεις στην Τουρκία να μην παραβιάζει την «Κυπριακή ΑΟΖ» – που δεν υπάρχει τέτοια βέβαια αφού δεν έχει συμφωνηθεί, η συμμετοχή των ΗΠΑ στις περίφημες 3+1 – Ελλάδα/Κυπριακή Δημοκρατία και κάποιο άλλο κράτος, όχι μόνο το Ισραήλ, εκτός βέβαια της Τουρκίας) αυτά όλα είναι προφανώς ένας τρόπος με τον οποίο ΗΠΑ και Ε.Ε. χρησιμοποιούν το “άλυτο Κυπριακό πρόβλημα” για τον περιορισμό/αναχαίτιση (το containment, η αγγλική λέξη που χρησιμοποιούνταν προ του 1990 για την ΕΣΣΔ) της Τουρκίας. Μιας Τουρκίας των G20 η οποία προσπαθεί, παρά την δυσφορία των Δυτικών, να αναβαθμίσει την θέση της στο διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα, και να άρει την αδικία που κατά τη αντίληψη της υφίσταται στα “ενεργειακά” (δηλαδή επαναλαμβάνω, τα πλανητικά δηλητήρια, τα ορυκτά καύσιμα) της Α. Μεσογείου. Οι κακές λοιπόν προοπτικές για συμφωνία στο Κυπριακό πηγάζουν αυτή την περίοδο πολύ περισσότερο από την στάση του ίδιου του δυτικού «διεθνούς παράγοντα» παρά της ακραία σοβινιστικής απορριπτικής (Χριστοδουλίδης, ΔΗΚΟ, ΕΔΕΚ) ή οπορτουνιστικής/αμφιταλαντευόμενης (Αναστασιάδης, Κασουλίδης, Αννίτα Δημητρίου κοκ) δεξιάς.
Η μεγάλη πλειοψηφία – εντός και εκτός ΑΚΕΛ – της ελληνοκυπριακής Αριστεράς, παρά τους μύδρους για “διχοτομισμό” που εξαπολύει εναντίον αυτής της δεξιάς, ακολουθεί – λιγάκι αμφιλεγόμενο αυτό που θα πω, αλλά δεν είναι αυτός ο σκοπός μου σήμερα – ακολουθεί την αλυτρωτική πολιτική της ελληνοκυπριακής αστικής τάξης. Επιμένει δηλαδή στο δεύτερο σκέλος του γνωστού διλλήματος “ευκταίο και εφικτό”, κατά την διατύπωση του κύριου εκφραστή της ε/κ ελίτ, του «εθνάρχη» Μακάριου. Αυτοπροσδιορίζεται ως «επανενωτική» και ταυτίζει το “Κυπριακό πρόβλημα” (που βέβαια και υπάρχει, και που ιδιαίτερα με την τελευταία του μετεξέλιξη σε υδρογονανθρακοποιημένο, είναι με πολλαπλούς τρόπους επικίνδυνο, όχι μόνο για την τοπική Ειρήνη αλλά και για την παγκόσμια, για το ίδιο το μέλλον της ανθρωπότητας ή του ανθρώπινου πολιτισμού) ταυτίζει ωστόσο το Κυπριακό Πρόβλημα όχι με όλα τα προηγούμενα που ανάφερα, αλλά με την “Λύση”, την «Επανένωση», και την Δ.Δ.Ο. και τα παρεμφερή.
Οι τελευταίες εξελίξεις – όπως η επιμονή Τατάρ σε λύση δυο κρατών – έχουν καταλήξει σε ηττοπάθεια της επανενωτικής αριστεράς για τις προοπτικές «λύσης-επανένωσης», στο ότι όλες οι ευκαιρίες έχουν πιθανόν πια χαθεί. Από την άλλη, αυτό θυμίζει πρόσφατη γελοιογραφία του γνωστού τουρκοφοβικού σοβινιστή ΠΙΝ που διακωμωδεί το κλισέ της «τελευταίας ευκαιρίας», υποδεικνύοντας πως η πρόταση «τελευταία ευκαιρία» επαναλαμβάνεται από διάφορους πολιτικούς του ΟΗΕ από «παλιά» και «πιο παλιά» και ακόμα πιο παλιά.
Αντί όμως να ασχοληθούμε με το αν έχει δίκιο σε αυτή την περίπτωση ο σοβινιστής απορριπτικός ΠΙΝ, νομίζω είναι πολύ πιο επείγον να συγκρίνουμε με έναν άλλο παράγοντα, πάλι του ΟΗΕ, που μίλησε πρόσφατα για «τελευταία ευκαιρία». Αυτός δεν ήταν πολιτικός, ήταν το IPCC, η Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή, που όμως αναφέρονταν όχι στο Κυπριακό και τη λύση του, αλλά στο μέλλον της ανθρωπότητας. Και αυτός δεν ήταν χρησμός κάποιου πονηρού χειριστικού πολιτικού, αλλά της μεγαλύτερης επιστημονικής οργάνωσης στην ιστορία της ανθρωπότητας.
Αν, έστω και απίθανο μέσα στις συνθήκες που περιέγραψα, επιχειρηθεί επιτυχημένα μια διευθέτηση, μια «λύση» – ο Δάφνος Οικονόμου εξήγησε γιατί θεωρώ τη διευθέτηση λύσης σε εισαγωγικά – τότε, με το «Υδρογονανθρακοποιημένο» Κυπριακό, αυτή η διευθέτηση θα στηριχθεί στην επιτυχημένη διαπραγμάτευση μεταξύ των λεγόμενων “stakeholders” – όποιοι είναι αυτοί, διαλέγετε και παίρνετε – για την μελλοντική εκμετάλλευση των ορυκτών καυσίμων της Α. Μεσογείου. Αυτό σημαίνει «υδρογονανθρακοποιημένο Κυπριακό» Και αυτό τη στιγμή που ο Γ.Γ. του ΟΗΕ, εκφράζοντας και την Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή, θεωρεί σαν βασικό όρο αυτής της «τελευταίας ευκαιρίας» για την Ανθρωπότητα, το σταμάτημα κάθε έρευνας και νέας επένδυσης σε ορυκτά καύσιμα… λέγοντας επι λέξει, φέτος πως «οι επενδύσεις σε καινούριες υποδομές ορυκτών καυσίμων, είναι ηθική και οικονομική τρέλα» [2] Και όμως, έτσι που κινούνται τα πράγματα, πάνω σε αυτή την ηθική και οικονομική τρέλα θα επιχειρηθεί να βασιστεί η «λύση» του Κυπριακού!
Να πως οι δυο επιδιώξεις, η «λύση/επανένωση» μέσω των διαπραγματεύσεων του ΟΗΕ στις σημερινές συνθήκες, και η δική μας συνεισφορά στη μάχη κατά της κλιματικής αλλαγής και για το μέλλον της ανθρωπότητας, συγκρούονται μεταξύ τους.
Το ΑΚΕΛ, έχοντας ακόμα στο επίκεντρο της πολιτικής του τους υδρογονάνθρακες ως το καρότο για τη «λύση-επανένωση», όπως είναι αναμενόμενο κάνει την πάπια, κάνει το κορόιδο. Φαίνεται όμως, επειδή όλοι κάνουν την πάπια, πηγαίνετε στο Facebook, πηγαίνετε στις εφημερίδες, ότι θέλετε υπάρχει εκεί μέσα, εκτός από κάποια καταγγελία, προτιμούν να καταγγέλλουν την κυβέρνηση Αναστασιάδη ότι πήρε λεφτά από τον Τζον Λόου για παράδειγμα, και δεν αναφέρονται σε πολύ χειρότερους ένοχους, όπως είναι οι διευθυντές της ExxonMobil της QatarEnergy και πάει λέγοντας. Κανένας δεν ασχολείται με αυτά. Φαίνεται λοιπόν πως αυτή η σύγκρουση, ανάμεσα στη μάχη για τη κλιματική αλλαγή και τη «λύση-επανένωση» μέσω διαπραγματεύσεων, είναι κατανοητή έστω και στο «πίσω μέρος του μυαλού» τους, και στους υπόλοιπους εστιασμένους στην «επανένωση» αριστερούς. Αυτό μόνο μπορεί να εξηγήσει γιατί αποφεύγουν με επιμέλεια να ασχοληθούν με, και να κατατάξουν στα χειρότερα σκάνδαλα της δεξιάς διακυβέρνησης, την προφανή σχέση των ορυκτών καυσίμων της Ανατολικής Μεσογείου με την κλιματική κρίση.
ΟΠΟΤΕ…
Είναι πολύ δύσκολη η πρόβλεψη της εξέλιξης μιας «παγωμένης σύγκρουσης», όπως το Κυπριακό Πρόβλημα, που ήδη κρατάει για σχεδόν 60 χρόνια – και η πλατιά διαδομένη στους αριστερούς αντίληψη πως αυτή θα «λιώσει» και θα εξαφανιστεί μέσα από την υπογραφή κάποιας συμφωνίας με την βοήθεια του ΟΗΕ, είναι μάλλον wishful thinking, αν όχι αφελής.
Αντίθετα οι κλιματικές καταστροφές, ιδιαίτερα φέτος; Ας δούμε τι είπε ο επίτροπος για το κλίμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης πριν λίγο καιρό: «ας δούμε αυτό το καλοκαίρι. Ας δούμε το περσινό καλοκαίρι. Το περσινό καλοκαίρι είδαμε κάτι φοβερό. Αυτό το καλοκαίρι ήταν πολύ χειρότερο!» [3] Δεν είναι μακριά μας η Ελλάδα. Ολόκληρη πόλη να εξαφανιστεί; Το πράγμα προχωράει ραγδαία. Αυτό το καλοκαίρι και το προηγούμενο απόδειξαν πως οι δυσοίωνες προβλέψεις των επιστημόνων για την κλιματική κρίση δεν ήταν απλά ορθές, ήταν δυστυχώς πολύ αισιόδοξες, το λένε και οι ίδιοι, ενώ οι κίνδυνοι και η ανάγκη πίεσης από τα κάτω για αλλαγή πορείας είναι άμεσοι.
Αν μπορέσουμε να ξεφύγουμε από την αδράνεια τόσων δεκαετιών ελληνοκυπριακού αριστερού αλυτρωτισμού [4], η επιλογή ανάμεσα στο «όλα για την επανένωση» από τη μια και την αντιμετώπιση του «υδρογονανθρακοποιημένου» πια Κυπριακού προβλήματος από την άλλη θα είναι προφανής. Με πρώτο το αίτημα να σταματήσει ο ανταγωνισμός για τους υδρογονάνθρακες, να μείνουν κάτω από τη θάλασσα, καμμιά νέα επένδυση σε αυτούς, να μη λυθεί το κυπριακό με βάση αυτούς, ας το λύσουν με άλλο τρόπο, όχι λέγοντας «ξέρετε, βρήκαμε τρόπο να τους μοιράσουμε, τώρα μπορούμε να το λύσουμε». Ε, σε αυτή την περίπτωση εμείς πρέπει να κάνουμε διαδήλωση εναντίον της λύσης, όχι επειδή είμαστε απορριπτικοί, αλλά για το μέλλον της ανθρωπότητας!
Θα συνεχίσουμε λοιπόν εμείς της κυπριακής Αριστεράς να ακολουθούμε – έστω και με πολύ ηπιότερο, όσο γίνεται αριστερότερο αν θέλετε, τρόπο – την αστική τάξη, που αντιστρέφοντας τη γνωστή περιβαλλοντική συμβουλή “σκέφτεται τοπικά και δρα παγκόσμια” για να ελιχθεί για χάρη των εθνικών επιδιώξεων της; Ή θα αναγνωρίσουμε τον ρόλο του “υδρογονανθρακοποιημένου” Κυπριακού στο όλο και πιο καταστροφικό διεθνές γίγνεσθαι – κλιματική κρίση, πυρηνική ιμπεριαλιστική πόλωση, άνοδος της ακροδεξιάς, όπως τα περιέγραψαν και ο Δάφνος και ο Νίκος Τριμικλινιώτης – για να επανακαθορίσουμε τις προτεραιότητες μας;
Αυτό είναι το ζητούμενο, αλλιώς φοβάμαι ότι θα χαρακτηρισθούμε απλά irrelevant (δεν αναφέρομαι στην ελληνική μετάφραση άσχετος, που σημαίνει και λίγο χαζός – μιλάω για την ξερή αγγλική λέξη irrelevant, μη σχετικοί, εκτός θέματος) με τα προβλήματα και το μέλλον όχι μόνο των εργαζομένων της Κύπρου, αλλά ολόκληρης της ανθρωπότητας.
[1] Χαιρετισμός Γενικού Γραμματέα της Κ.Ε. ΑΚΕΛ, Στέφανου Στεφάνου στην 5η Μεσογειακή Διάσκεψη της Αριστεράς (https://akel.org.cy/gg-mesogiaki-diaskepsi/)
«η Ανατολική Μεσόγειος και η Μέση Ανατολή είναι, όχι τυχαία, το ένα από τα τρία σημεία του πλανήτη όπου οι ενεργειακές τιτανομαχίες βρίσκονται σε εκρηκτικά επίπεδα»
[2] 4/4/2022, “Secretary-General Warns of Climate Emergency, Calling Intergovernmental Panel’s Report ‘a File of Shame’, While Saying Leaders ‘Are Lying’, Fuelling Flames”:
“Investing in new fossil fuels infrastructure is moral and economic madness”
[3] “Rolling out the Green Deal will be ‘challenging,’ warns Maroš Šefčovič, the EU’s new climate czar”
«Let’s look at this summer. Let’s look at last summer. Last summer we saw what was terrible. This summer it was much worse,»
[4] Ή αν θέλετε, αστικού αλυτρωτισμού με τις πιο αριστερές διαθέσιμες δικαιολογίες και υποσημειώσεις. Παρά την ομοιότητα στην στάση της ε/κ και της τ/κ αριστεράς, οι λόγοι είναι πολύ διαφορετικοί, οι τ/κ προφανώς δεν έχουν κληρονομήσει τον αλυτρωτισμό της δικής τους ελίτ. Αλλά αυτό είναι μια πολύ διαφορετική συζήτηση.
anatropimag.wordpress.com 