ΕΝΑΣ «DON’T LOOK UP» ΠΡΟΕΚΛΟΓΙΚΟΣ ΑΓΩΝΑΣ

του Αλμπέρτο Φλωρεντίν

«[Π]λησιάζουμε την πιο επικίνδυνη στιγμή στην ανθρώπινη ιστορία, που παρόμοια της δεν έχει υπάρξει. Αντιμετωπίζουμε την προοπτική της καταστροφής της οργανωμένης ανθρώπινης ζωής στη γη, εξαιτίας της περιβαλλοντικής καταστροφής. Και μάλιστα όχι στο μακρινό μέλλον. Πλησιάζουμε σε μη αναστρέψιμα σημεία καμπής, τα οποία δεν θα μπορούν να αντιμετωπιστούν πια. Δεν σημαίνει ότι θα πεθάνουν όλοι, σημαίνει ότι θα μεταβούμε σε ένα μέλλον στο οποίο τυχεροί θα είναι όσοι θα πεθάνουν γρήγορα… η απειλή του πυρηνικού πολέμου ήταν ήδη σοβαρή πριν την εισβολή του Πούτιν, δεν είναι χειρότερη τώρα. Η απειλή της περιβαλλοντικής καταστροφής χειροτέρεψε πολύ μετά την ανατροπή των έστω περιορισμένων προσπαθειών να αντιμετωπιστεί [εξαιτίας του πολέμου στην Ουκρανία]. Τώρα κινούμαστε προς την γρήγορη αύξηση της χρήσης ορυκτών καυσίμων… Πως μπορεί ο οποιοσδήποτε να μην είναι απεγνωσμένα αφοσιωμένος [desperately committed] στην προσπάθεια να εμποδίσει το τέλος του ανθρώπινου πειράματος στην Γη; Αυτό είναι που αντιμετωπίζουμε.»

N. Chomsky (συνέντευξη στο New Statesman, 6/4/2022, και εδώ στο YouTube)

“Απεγνωσμένα Αφοσιωμένος”

Η αντιπαράθεση για τον υποψήφιο που θα υποστηρίξει το ΑΚΕΛ στις προεδρικές του 2023 συνεχίζει. Πέρα όμως από το πρόσωπο, ποιο ήταν το πολιτικό σκεπτικό για την αναζήτηση του; Η ηγεσία του ΑΚΕΛ το έχει σκιαγραφήσει πολλές φορές, το τόνισε και το ξανατόνισε ο Γενικός του Γραμματέας στην ομιλία του στη Παγκύπρια Συνδιάσκεψη της 5ης Ιουνίου, που επικύρωσε την επιλογή Α. Μαυρογιάννη:

 “[Ε]δώ δεν αποφασίζουμε για ένα πρόσωπο ή για μια εκλογική μάχη. Εδώ αποφασίζουμε για τον τόπο μας” και “Για εμάς αυτό που μετρά, το μοναδικό κριτήριο και έγνοια μας είναι πώς θα εξυπηρετήσουμε καλύτερα την πατρίδα μας και τους ανθρώπους της.”

Λόγια που θυμίζουν την αναφώνηση του Στέφανου Στεφάνου κατά την ανάληψη των καθηκόντων του ως Γ.Γ. του κόμματος: “Πάνω απ΄ όλα η Κύπρος μας”.

Ένα ακόμα παράδειγμα, το άρθρο του Γιώργου Γεωργίου, μέλους του Πολιτικού Γραφείου του κόμματος, με τίτλο “Προεδρικές 2023: Για καλύτερη Κύπρο!“. Το άρθρο απαριθμεί που τα θαλάσσωσε ο Αναστασιάδης: στο “Κυπριακό”, που είναι “το υπ΄ αριθμόν ένα πρόβλημα”. Αυτά υποθέτει κανείς είναι τα “εξωτερικά” μια και το άρθρο τα αντιπαραβάλει με την “εσωτερική διακυβέρνηση” όπου αναφέρονται τα γνωστά: “διαφθορά, διαπλοκή, σκάνδαλα… αξιοκρατία… κούρεμα, μνημόνια, προστασία τραπεζιτών και τραπεζική κρίση… ξεπούλημα Συνεργατισμού και λιμανιού Λεμεσού… διάλυση Δημόσιων Νοσηλευτηρίων… Παιδεία… συρρίκνωση Πολιτισμού”

Σαν αριστερός δεν αμφισβητώ τα περισσότερα από αυτά. Το πρόβλημα είναι αυτά που λείπουν, αυτά στα οποία ο Chomsky αναρωτιέται “πως μπορεί να μην είναι κανείς απεγνωσμένα αφοσιωμένος”. Τα παγκόσμια υπαρξιακά προβλήματα των οποίων η κρισιμότητα υπερσκελίζει κατά παρασάγγας το “Κυπριακό” και την “εσωτερική” διακυβέρνηση.

“Μόνο Μια Γη”

Η ίδια μέρα που η Παγκύπρια Συνδιάσκεψη επιβεβαίωσε τη στήριξη Μαυρογιάννη “για τον τόπο μας” ήταν και η Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος. Μια σύμπτωση που τόνισε δραματικά την απουσία αναφοράς, έστω, στην Συνδιάσκεψη σε αυτά τα κρίσιμης πολιτικής σημασίας ζητήματα. Ενώ ο Γ.Γ. του ΟΗΕ επαναλάμβανε για πολλοστή φορά ότι η κλιματική κρίση αποτελεί ευθύ υπαρξιακό κίνδυνο για την ανθρωπότητα, ότι το σύνθημα πλέον πρέπει να είναι “Μόνο Μια Γη” (“Only One Earth”) επειδή “αυτός ο πλανήτης είναι το μοναδικό μας σπίτι”. Όμως την Συνδιάσκεψη και γενικά την προεκλογική πολιτική συζήτηση του ΑΚΕΛ, την απασχολούσε πρώτα το “Κυπριακό” και μετά η “εσωτερική διακυβέρνηση” (αναρωτιέμαι πως το “Κυπριακό” είναι μη-“εσωτερικό” ζήτημα). Η υπόλοιπη, η εκτός Κύπρου “Μόνο Μια Γη” ήταν πέρα και έξω από κάθε συζήτηση. Και δυστυχώς δεν ξεφεύγει από αυτήν την επικίνδυνα κοντόφθαλμη προσήλωση στο τοπικό ούτε η αριστερή κριτική στις πολιτικές και εκλογικές επιλογές της ηγεσίας του ΑΚΕΛ – η επιμονή στο “Κυπριακό” είναι και εδώ κυρίαρχη.

Και αυτά ενώ η Κυπριακή Δημοκρατία είναι βαθιά μπλεγμένη σε αυτά που απειλούν την “Μόνο Μια Γη”. Οι συγκρούσεις για το δικαίωμα έρευνας και εκμετάλλευσης των υδρογονανθράκων της Ανατολικής Μεσογείου σημαίνουν ότι η ελληνοκυπριακή ελίτ ενέχεται πολύ περισσότερο στο μέλλον της κλιματικής κρίσης στον πλανήτη ολόκληρο από ότι, π.χ., η προφανής αδιαφορία και υπόσκαψη της τοπικής “πράσινης μετάβασης”. Επιπρόσθετα, η άμεση εμπλοκή της στις γεωπολιτικές συγκρούσεις για τους υδρογονάνθρακες σημαίνει ότι ευθύνεται και για την απειλή στην τοπική, και όχι μόνο, ειρήνη. Ως μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, συμμετέχει στον ενδοϊμπεριαλιστικό πόλεμο δια αντιπροσώπου (proxy war) της Ουκρανίας, που μαζί με την παρουσία των Νατοϊκών Βρετανικών Βάσεων στο νησί την εμπλέκει ακόμα περισσότερο στον κίνδυνο ενός πυρηνικού πόλεμου, του δεύτερου μετά την κλιματική καταστροφή υπαρξιακού κινδύνου για την ανθρωπότητα. Ενώ έχει αναζωπυρωθεί η συζήτηση για ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στην ψυχροπολεμική – που απειλεί να μετατραπεί σε θερμή έως θερμοπυρηνική – συμμαχία του ΝΑΤΟ, αυτή παρουσιάζεται ως παράγοντας λύσης του Κυπριακού. Και αυτό μένει ασχολίαστο στις συζητήσεις γύρω από την ορθότητα ή μη της υποψηφιότητας Μαυρογιάννη, ενός πολιτικού που η προέλευση και η προϊστορία του καθόλου δεν αποκλείουν να στηρίξει στο μέλλον τέτοιες επιλογές, πάντα “για χάρη της λύσης”.

Θα έπρεπε να είναι αυτονόητο ότι οι κάτοικοι της Κύπρου διατρέχουν τους ίδιους ακραίους κινδύνους με την υπόλοιπη ανθρωπότητα. Συγκρίνεται η βαρύτητα του συνθήματος “Όλα για την Κύπρο μας” με το “Only One Earth”;

Και όμως, αυτό δεν θα το βρείτε στον προβληματισμό της Συνδιάσκεψης. Ο Στεφάνου στο λόγο του επιμένει πως “Η απόφαση για την Κύπρο είναι απόφαση για το αύριο. Για τα παιδιά μας. Για τους νέους”. Μια ατυχής τοποθέτηση, όταν αυτό το αύριο και το μέλλον των νέων είναι καθολικά υποταγμένο στα παγκόσμια προβλήματα, στα οποία η συζήτηση απέφυγε να αναφερθεί. Οι γενικότητες της ομιλίας του, όπως “Η προοδευτική αλλαγή εμπεριέχει το όραμα και τις προκλήσεις της νέας εποχής που είναι δύσκολη, αντιφατική, απαιτητική. Εμπεριέχει το σχέδιο δράσης που είναι συγκεκριμένο και στοχευμένο” αυτό που φέρνουν στο νου είναι την ιδιοτελή πλεύση της “Κύπρου μας” ανάμεσα σε αυτές τις εξωτερικές συμπληγάδες, και όχι την συμμετοχή του λαού της στην αντιμετώπιση τους σαν διεθνή προβλήματα που μας αφορούν εξίσου, προς το συμφέρον ολόκληρης της ανθρωπότητας.

Look Up!

Τα τελευταία 3-4 χρόνια, από το δεύτερο μισό του 2018 που κυκλοφόρησε το περίφημο SR 1.5 του IPCC, η πολιτική συζήτηση στην Κυπριακή Δημοκρατία θυμίζει το πολυσυζητημένο έργο “Don’t look up”, “Μην κοιτάτε επάνω”, στο οποίο η επικείμενη καταστροφή από αστεροειδή αποτελεί μεταφορά για την απειλή της κλιματικής κρίσης. Η δεξιά σύσσωμη διεκδικεί, με πολεμοχαρείς αναφορές στο “Διεθνές Δίκαιο”, την έρευνα και την μελλοντική εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων, έστω και αν ο Γ.Γ. του ΟΗΕ και ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας την θεωρούν απολύτως απαγορευτική στην εξέλιξη της κλιματικής κρίσης. Η Αριστερά ξεφεύγει μεν από την φιλοπόλεμη σοβινιστική δημαγωγία, αλλά προτείνει “λύση” του Κυπριακού στηριγμένη στην “ειρηνική” συνεκμετάλλευση αυτών των ίδιων πλανητικών δηλητηρίων.

Καμιά από τις υπόλοιπες πολιτικές δυνάμεις που εμπλέκονται στην εκλογική διαδικασία δεν δείχνει την παραμικρή διάθεση να “κοιτάξει επάνω”.

Από αυτούς απόλυτα αναμενόμενο. Όχι όμως και από την Αριστερά, την μόνη πολιτική δύναμη που μπορεί να αντιμετωπίσει τον δημιουργημένο και συντηρούμενο από τον παγκόσμιο καπιταλισμό κίνδυνο της καταστροφής. Και όμως η ηγεσία του ΑΚΕΛ με τη συνταγή “να δυο για να διαλέξουμε, δηλαδή ο εξής ένας”, με τις δυο προσωπικότητες που πρότεινε να έχουν ως μόνο χαρακτηριστικό τους γνώρισμα την δράση τους στο Κυπριακό, έδωσε ολοκάθαρα το μήνυμα: το διακύβευμα είναι η “Κύπρος μας” με το “Κυπριακό το υπ’ αριθμόν ένα πρόβλημα”. Ότι άλλο και να πει κανείς για τους “δύο”, και έχουν ειπωθεί πολλά εναντίον, και από αυτά πολλά σωστά, το σημαντικότερο είναι η ιδιοτελής, κυπροκεντρική επιμονή της Αριστεράς, συνολικά. Στις φοβερές αυτές για τον πλανήτη μέρες, μια τέτοια μυωπική προσέγγιση οδηγεί στο να παλεύει η Αριστερά με φαντάσματα και να εφορμά σε ανεμόμυλους.

Οι καιροί έχουν αλλάξει. Η μόνη δύναμη που μπορεί να σώσει τον ανθρώπινο πολιτισμό είναι η κινητοποίηση των απλών ανθρώπων, κύρια των εργαζόμενων, σε ολόκληρο τον πλανήτη. Το άμεσο καθήκον της Αριστεράς παγκόσμια είναι να ηγηθεί της πάλης για την αποκατάσταση του βιοτικού επιπέδου και της οργάνωσης των εργαζομένων από τις επιθέσεις των τοπικών ελίτ, και η κινητοποίηση τους στον αγώνα σωτηρίας της “Μιας Μόνο Γης”, “του μοναδικού μας σπιτιού”. Κάτι που, σύμφωνα με τις προβλέψεις των πιο έγκυρων αλλά και συντηρητικών οργανισμών, θα κριθεί μέσα στα επόμενα δέκα χρόνια.

Λιγότερα από τρία χρόνια πέρασαν από τις τεράστιες παγκόσμιες κινητοποιήσεις του Fridays4Future και του Extinction Rebellion, που διακόπηκαν από την πανδημία. Οι μνήμες από το κίνημα της Νεολαίας Λαμπράκη, που κινητοποιήθηκε στον ελληνικό χώρο για την παγκόσμια ειρήνη και τον πυρηνικό αφοπλισμό είναι ακόμα νωπές για τους μεγαλύτερους από εμάς. Να προς τα που πρέπει να κοιτάξει ξανά η Αριστερά. Πολιτικά εφικτό; Λάθος ερώτηση, όταν δεν υπάρχει άλλη επιλογή.