ΓΙΑ ΤΗΝ ΔΙΧΟΤΟΜΗΣΗ ΣΤΑ ΜΥΑΛΑ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ

Αλμπέρτο Φλωρεντίν

Στις 30 Μάη οι εκλογές έδειξαν ότι συνεχίζεται η συρρίκνωση της επιρροής στην εργατική τάξη του μεγάλου κόμματος της Αριστεράς, του σημαντικότερου εκφραστή της ταξικής συνείδησης στην Κυπριακή Δημοκρατία. Και όμως ο Νίκος Τριμικλινιώτης, μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΑΚΕΛ, διάλεξε μόνο τρεις μέρες μετά να αναδημοσιεύσει άρθρο του από πριν 17 χρόνια.

Το άρθρο περιέχει όχι απλά κριτική – αυτό μπορεί να γίνει οποτεδήποτε, με ευεργετικά αποτελέσματα στον διάλογο και το πολιτικό ξεκαθάρισμα – αλλά παραπληροφόρηση, που μπορεί δυστυχώς να χαρακτηριστεί εχθρική, για τις θέσεις μερικών από τους πιο συνεπείς υποστηρικτές του κόμματος της Αριστεράς απέναντι στη Δεξιά, και όχι μόνο σε καιρό εκλογών.

Η παραπληροφόρηση αφορά βιβλίο, που γράψαμε εγώ και ο Ντίνος Αγιομαμμίτης, ενώ ο Δάφνος Οικονόμου έκανε μια επιλογή των πιο σημαντικών του κομματιών που τα μετάφρασε στα Αγγλικά για να μπορούν να διαβαστούν από Tουρκοκύπριους και Τούρκους αγωνιστές της Aριστεράς. Αυτά έγιναν στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του 1980, και μπορείτε να τα κατεβάσετε από εδώ, ή απευθείας το pdf από εδώ, και το αγγλικό pdf εδώ. Να προσθέσω πως πριν λίγες βδομάδες ο Νίκος είχε μοιραστεί στο Facebook, συνοδεύοντας το με κολακευτικά λόγια, link στο παλιό αυτό βιβλίο.

Μετά το αποτέλεσμα των εκλογών, τολμώ να χρησιμοποιήσω το εξαιρετικά φθαρμένο αλλά κάποτε χρήσιμο κλισέ, ότι «κανείς δεν περισσεύει» στην αριστερή πλευρά των χαρακωμάτων του ταξικού πολέμου. Είναι η ώρα του κοινού μετώπου για την αντιμετώπιση της πολιτικής και ιδεολογικής επίθεσης της Δεξιάς, και όχι των μεταξύ μας αντεγκλήσεων. Για αυτό θα επιχειρήσω μόνο μια ελάχιστη και ήπια αποκατάσταση, αναδημοσιεύοντας την πριν 17 χρόνια απάντηση μου στον Νίκο, στον «Πολίτη» της 8/8/2004.

5/6/2021

ΤΟ ΔΗΜΟΨΗΦΙΣΜΑ, Ο «ΝΕΟ-ΕΘΝΙΚΙΣΜΟΣ» ΚΑΙ Η ΑΡΙΣΤΕΡΑ

Η διχοτόμηση στα μυαλά των ανθρώπων

Άρθρο του Νίκου Τριμικλινιώτη στον Πολίτη της 20 Ιούλη [2004] κατηγορεί για «νεο-εθνικισμό» την οργάνωση «Εργατική Δημοκρατία» εξαιτίας της υποστήριξης της στο όχι στο δημοψήφισμα για το σχέδιο Αναν. Με την ευκαιρία αναφέρεται στο βιβλίο που εξέδωσε η Ε.Δ. «Το Κυπριακό και τα Διεθνιστικά Καθήκοντα των Ελληνοκυπρίων επαναστατών» ισχυριζόμενο ότι η πολιτική του είναι η “υποστήριξη της διχοτόμησης της Κύπρου”.

Έχω τις διαφωνίες μου για την υποστήριξη από την Ε.Δ. του «όχι» στο κακόφημο εκείνο δημοψήφισμα – διότι εγώ, όπως και άλλοι, ένοιωσα τελικά εξαναγκασμένος, από τα πολιτικά αδιέξοδα στα οποία αγγλοαμερικάνοι, ευρωπαίοι, έλληνες και τούρκοι πολιτικοί οδήγησαν τα πράγματα – σε ένα χτικιασμένο ναι, του τύπου σχεδόν «μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα». Όμως το «χτικιασμένο» υπονοεί βέβαια ότι καταλαβαίνω τα διλήμματα τα οποία οδήγησαν την Ε.Δ. στην υποστήριξη του όχι.

Η Ε.Δ. είναι ικανή να απαντήσει, αν θεωρήσει ότι αξίζει τον κόπο, στον Τριμικλινιώτη για τα όσα περί «νεοεθνικισμού» της καταλογίζει. Εμένα ωστόσο, επειδή είχα πολύ στενή σχέση με την έκδοση του βιβλίου στο οποίο αναφέρεται ο Τριμικλινιώτης, η κατηγορία ότι στο βιβλίο υπάρχει η «παράδοξη» θέση της «υποστήριξης της διχοτόμησης» με ενόχλησε πολύ. Τόσο ώστε να νοιώσω υποχρεωμένος να ασχοληθώ με αυτό το άρθρο που κατά τα άλλα με αφήνει αδιάφορο, και ως περιεχόμενο και ως ύφος. Πουθενά σε όλη τη συλλογιστική του βιβλίου στο οποίο αναφέρεται ο Τριμικλινιώτης δεν υπάρχει μια τέτοια θέση. Αυτό που υπάρχει στο βιβλίο, και το οποίο εκείνο τον καιρό, το 1987, ακούγονταν κάπως… ας πούμε «παράξενα» στα τότε ελληνοκυπριακά αυτιά είναι ότι ειδικά οι «ελληνοκύπριοι και έλληνες εργαζόμενοι [έχουν] καθήκον να υποστηρίζουν το δικαίωμα αυτοδιάθεσης των Τουρκοκυπρίων», και μια ανάλυση του γιατί και τι σημαίνει αυτό.

Το βιβλίο γράφτηκε στα μέσα και προς το τέλος της δεκαετίας του 80, πολιτικά δηλαδή πριν αιώνες. Τότε που υπήρχε ακόμα η ΕΣΣΔ και ο ψυχρός πόλεμος (που τώρα έγινε αρκετά πιο θερμός), τότε που το ΑΚΕΛ διοργάνωνε μεγάλες πορείες εναντίον των Αγγλικών Βάσεων – χωρίς καν να είναι αυτές τόσο ανακατεμένες σε έναν τόσο μεγάλο και βρώμικο πόλεμο όπως αυτός τώρα στο Ιράκ. Τότε που συνέβαιναν τόσα άλλα «παλιομοδίτικα». Τότε που, όπως χαρακτηριστικά το έθεσε τουρκοκύπριος πολιτικός, νομίζω ο Οζγκερ Οζγκιούρ «Για κάποιους [δηλ. όλους τους ε/κ] το Κυπριακό πρόβλημα άρχισε το 1974, ενώ για άλλους [δηλ. τους τ/κ] το Κυπριακό πρόβλημα λύθηκε το 1974».

Τότε λοιπόν το δικαίωμα αυτοδιάθεσης των τουρκοκυπρίων ακούγονταν στα ελληνοκυπριακά αυτιά όχι ισοδύναμο αλλά χειρότερο από την υποστήριξη της διχοτόμησης, επειδή – νόμιζαν! – σήμαινε όχι απλά διχοτόμηση, αλλά νομιμοποιημένη διχοτόμηση.

Όμως σήμερα πια; Το πρόσφατο διπλό δημοψήφισμα δεν μπορεί μήπως να ιδωθεί και σαν η χωριστή εξάσκηση του δικαιώματος αυτοδιάθεσης (έστω και με πολύ διαστρεβλωμένη μορφή, χάρη στις προσπάθειες του «διεθνούς παράγοντα» και των διάφορων πιο «ντόπιων» παραγόντων) από τις δύο κοινότητες; Ή, ορθότερα, από τους κατοίκους των δύο περιοχών στις οποίες είναι χωρισμένο το νησί, για να βάλουμε και τους έποικους και άλλους στην εξίσωση, που κατά τη γνώμη μου πρέπει. Και, τι περίεργο, οι κάτοικοι του Βορρά ψήφισαν ΝΑΙ στη συνένωση, με μεγάλη πλειοψηφία και ενάντια στις έντονες αντιδράσεις του ανθρώπου που αγαπούν περισσότερο να μισούν οι ελληνοκύπριοι, του Πάπα του Ταξίμ-Διχοτόμηση, του Ντενκτάς. Ψήφισαν ναι, ίσως όχι στην πιο «ενωτική» δυνατή λύση, όπως θα την ήθελε ας πούμε ο κ. Κουτσού, αλλά πάντως νομίζω ότι μπορεί να πει κανείς ότι ψήφισαν όχι στην διχοτόμηση, μέσα από διαδικασίες τύπου «δικαίωμα αυτοδιάθεσης». Να μια σκέψη για όποιον θεωρεί ακόμα ότι η υποστήριξη του δικαιώματος αυτοδιάθεσης των τ/κ ισοδυναμεί ή ισοδυναμούσε, το 1988, με υποστήριξη της διχοτόμησης.

Και, συμπληρώνει το βιβλίο, η σωστή στάση για τους τουρκοκύπριους προοδευτικούς, δημοκράτες, αριστερούς, διεθνιστές κλπ, κλπ, όπως θέλετε πέστε τους, θα ήταν να «τονίζουν ότι δεν έχουν κανέναν πρόβλημα να ζήσουν μαζί» με τους ελληνοκύπριους, ότι το επιθυμούν κιόλας, ότι «έχουν καθήκον να υποστηρίξουν την ελευθερία της συνένωσης» ενάντια στον Ντενκτάς και τους όμοιους του. Μήπως, πάλι διαστρεβλωμένα, πάλι για παρόμοιους εύκολα ή και όχι τόσο εύκολα κατανοητούς λόγους, δεν ήταν αυτό ένα από τα χαρακτηριστικά του τουρκοκυπριακού κινήματος τα τελευταία χρόνια; Τότε, προς το τέλος της δεκαετίας του 1980, εξηγούσαμε σε μερικούς από τους σημερινούς τουρκοκύπριους πρωταγωνιστές του κινήματος για την επανένωση της Κύπρου ότι εμείς τους αναγνωρίζαμε το δικαίωμα αυτοδιάθεσης. Εκείνοι δεν το έβρισκαν καθόλου «παράδοξο». Το θεωρούσαν ουσιαστική κίνηση επαναπροσέγγισης.

Τα σφάλματα

Ας ξεφύγουμε όμως από τους πολιτικούς ορισμούς («ποιος είναι καλέ ο νομικοπολιτικός ορισμός του δικαιώματος αυτοδιάθεσης») και τις συνταγές. Και ας προσπαθήσω να πάω λίγο στο ψητό. Σήμερα πια είναι κοινός τόπος οτι και οι δύο «πλευρές», δηλαδή οι πολιτικές και οικονομικές ηγεσίες τους στην Κύπρο την Ελλάδα και την Τουρκία, έκαναν στο παρελθόν «σφάλματα», δηλαδή προσπάθειες βίαιης επιβολής των συμφερόντων τους όπως οικονομικούς αποκλεισμούς πριν ακόμα το 1974, πριν και από το 1964, 13 σημεία, μεραρχίες, σφαγές, εισβολές, αρπαγές σπιτιών, προσφυγιές κλπ, κλπ. Ότι αυτά τα «σφάλματα» δημιούργησαν και στις δύο «πλευρές», δηλαδή στους απλούς ανθρώπους των δύο κοινοτήτων, μίσος και έχθρα, το λιγότερο δυσπιστία. Ότι πρέπει αυτή η έχθρα και δυσπιστία να φύγει από τη μέση.

Ίσως πάει ακόμα να γίνει κατανοητό σε αρκετούς ότι, όπως το είχαμε θέσει στο τέλος της δεκαετίας του 80 και εμείς αλλά και κάποιοι τουρκοκύπριοι, «τα σύνορα και τα συρματοπλέγματα στα μυαλά των ανθρώπων είναι πολύ πιο σημαντικά από τα σύνορα και τα συρματοπλέγματα στη γη».

Αυτή είναι η ουσία πίσω από την θέση για την ανάγκη αναγνώρισης από τους απλούς ελληνοκύπριους του δικαιώματος αυτοδιάθεσης, δηλαδή της ελευθερίας τους να διαθέσουν τον εαυτό τους όπως θέλουν, των τουρκοκυπρίων: Ξέρω ότι έχεις και εσύ τους λόγους σου να μη νοιώθεις εμπιστοσύνη σε μένα. Θέλω να φύγει από ανάμεσά μας αυτό το πρόβλημα. Δεν σε θέλω μαζί μου με το ζόρι! Και από αυτή την άποψη, η «πλευρά μας», δηλαδή η πολιτική και οικονομική ηγεσία μας, συνεχίζει τα «σφάλματα». Τώρα πια από μέσα από την Ευρωπαϊκή Ένωση, προσπαθεί να το παίξει θυρωρός για τους τουρκοκύπριους. Όπως βέβαια συνεχίζει τα «σφάλματα» και η «άλλη πλευρά».

Κοιτάζοντας η κάθε πλευρά πως θα προωθήσει στον καβγά αυτό τα πιο στενά ιδιοτελή και μίζερα συμφέροντα της, και πως, με τη βοήθεια των «μητέρων πατρίδων», θα ελιχθεί πιο αποτελεσματικά με την Ουάσιγκτον, το Λονδίνο και τις Βρυξέλλες. Με φόντο την πιο άγρια περίοδο της επίθεσης του ιμπεριαλισμού στη Μέση Ανατολή, και παγκόσμια. Με φόντο την άμεση εμπλοκή και ενοχή και των δύο «πλευρών» σε αυτά εξαιτίας των Βρετανικών Βάσεων. Με φόντο το πιο δυνατό και συνειδητοποιημένο παγκόσμιο αντιιμπεριαλιστικό κίνημα εδώ και πολλές δεκαετίες. Αλλά και με την εδώ αριστερά να δηλώνει ότι, όσον αφορά τις Βάσεις, όπως το θέτει και ο Τριμικλινιώτης, «δεν μπορούμε να ανοίγουμε όλα τα μέτωπα ταυτόχρονα». Φαίνεται όμως ότι μπορούμε να ανοίγουμε καβγάδες μέσα στην αριστερά υπέρ του «ναι» ή του «οχι», και να την διασπούμε για κάποιες άτσαλα στημένες από τους ιμπεριαλιστές συνομιλίες και δημοψηφίσματα. Ένα δημοψήφισμα που όποιο αποτέλεσμα και να είχε φρόντισαν οι εμπνευστές του να είναι “win-win” για τους ίδιους – τουλάχιστον προσωρινά, έχουν και αυτοί τις δυσκολίες τους – και “loοse-loοse” για τους απλούς κατοίκους του νησιού.

Όμως αυτά δεν αφορούν ειδικά το άρθρο του Τριμικλινιώτη και την υποτιθέμενη υποστήριξη της διχοτόμησης, ενώ ο επεξεργαστής κειμένου με πληροφορεί ότι εξάντλησα τον λογικό αριθμό λέξεων που θα δεχθεί να βάλει η σύνταξη.

Αλμπέρτο Φλωρεντίν

(ΠΟΛΙΤΗΣ: 08/08/2004, σελ. 18, Κωδ. άρθρου: 475958)