ΤΟ ΚΥΠΡΙΑΚΟ ΚΑΙ ΤΑ ΔΙΕΘΝΙΣΤΙΚΑ ΚΑΘΗΚΟΝΤΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΟΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΕΡΓΑΤΙΚΗΣ ΤΑΞΗΣ (1988, 1989)

Κατεβάστε το βιβλίο σε μορφή pdf

(This entry is about the Greek language book «The Cyprus Problem and the Internationalist Tasks of the Greek-Cypriot Working Class», which was published in Nicosia and then Athens in 1988.  Daphnos Economou’s English translation of some parts of this book was published in 1989.  You can download the scanned English version here)

Σημειώσεις για την ηλεκτρονική δημοσίευση του βιβλίου, Μάης του 2017

Το βιβλίο κυκλοφόρησε το Φλεβάρη του 1988 από την αριστερή ελληνοκυπριακή πολιτική ομάδα “Εργατική Δημοκρατία”. Συγγραφείς του, που τότε προτιμήσαμε να μείνουμε ανώνυμοι, είναι ο Αλμπέρτο Φλωρεντίν που υπογράφει αυτό το κείμενο, και ο Ντίνος Αγιομαμμίτης.

Το Μάρτη του 1989 η ελληνική «Οργάνωση Σοσιαλιστική Επανάσταση» κυκλοφόρησε τη 2η έκδοση του βιβλίου, που αποτελούνταν από το φωτογραφημένο κείμενο της πρώτης με την προσθήκη ενός καλού εξώφυλλου και μιας δικής τους εισαγωγής. Μετά από αυτό το σημείωμα, ακολουθούν το εξώφυλλο και οι πρόσθετες σελίδες της 2ης έκδοσης του 1989, και στη συνέχεια το εξώφυλλο της πρώτης έκδοσης, και το κείμενο του βιβλίου.

Πως βλέπω το βιβλίο μετά από 30 χρόνια; Κατά τη δική μου γνώμη και όχι απαραίτητα και του Ντίνου Αγιομαμμίτη:

Ο βαρύγδουπος τίτλος και το ύφος του κειμένου έχει φυσικά να κάνει με το ότι είμασταν 30 χρόνια νεώτεροι και τόσα καταλαβαίναμε. Αλλά έπαιξε επίσης ρόλο το ότι το 1986, όταν αρχίσαμε να το γράφουμε, κανένας δεν ήξερε ότι σε λιγότερο από μισή δεκαετία θα συνέβαιναν κοσμοϊστορικές αλλαγές, η διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, η κατάρρευση του “Υπαρκτού Σοσιαλισμού” και του κύρους του μέσα στην παγκόσμια Αριστερά.

Τότε λοιπόν που το γράφαμε το βιβλίο, οι προτεραιότητες για μεγάλες μάζες αριστερών στην Κυπριακή Δημοκρατία όπως και σε ολόκληρο τον κόσμο ήταν πολύ διαφορετικές από ότι σήμερα. Η πάλη εναντίον της δεξιάς, του κεφαλαίου και του ιμπεριαλισμού, για το σοσιαλισμό, δίνονταν στη τρομερή σκιά της ψυχροπολεμικής σύγκρουσης των δύο «κοινωνικών συστημάτων», του Καπιταλισμού της Δύσης και του Υπαρκτού Σοσιαλισμού. Μια σύγκρουση που σήμαινε μακροχρόνιους διωγμούς για τους αριστερούς σε πολλές χώρες, βαρειά – τουλάχιστον – πολιτική ατμόσφαιρα στις χώρες του Υπαρκτού Σοσιαλισμού, και η απειλή του πυρηνικού αρμαγεδδώνα για την ύπαρξη του ανθρώπινου πολιτισμού, ακόμα και της ίδιας της ανθρωπότητας. Αυτά αντανακλώνταν όχι μόνο στο περιεχόμενο αλλά και στη μορφή, στο «ύφος» των αριστερών κειμένων της περιόδου, ιδιαίτερα σε χώρες με έντονους πρόσφατους διωγμούς των αριστερών, όπως η Κύπρος, η Ελλάδα και η Τουρκία.

Το βιβλίο επικεντρώνεται στην ελληνοκυπριακή άρχουσα καπιταλιστική τάξη, και καταγγέλλει την επιθετική πολιτική της, όπως φαίνεται και απο τα Περιεχόμενα: στην σελίδα 23 «Ο ΜΥΘΟΣ ΤΟΥ ΑΘΩΟΥ ΘΥΜΑΤΟΣ», στην επόμενη «O ΜΥΘΟΣ ΤΗΣ ΚΑΛΗΣ ΣΥΝΥΠΑΡΞΗΣ» των ελληνοκυπρίων και τουρκοκυπρίων. Στην σελίδα 27 «OI ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΙΕΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΟΚΥΠΡΙΩΝ ΑΣΤΩΝ» για την «ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΙΣΟΤΗΤΑ» των τ/κ, την «ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΕΠΙΒΕΤΙΚΟΤΗΤΑ» και την «ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΠΙΘΕΤΙΚΟΤΗΤΑ» πάλι των ελληνοκύπριων αστών.

Στις σελίδες 129-140 με τίτλο: «Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΤΑΠΊΕΣΗ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΊΑ» – «ΕΠΙΤΕΛΟΥΣ ΜΌΝΟΙ» υπάρχουν στοιχεία που μπορούν να φανούν και σήμερα χρήσιμα για την αντιμετώπιση του απορριπτικού ισχυρισμού οτι το Κυπριακό είναι μόνο «ζήτημα εισβολής και κατοχής». Το περιεχόμενο των πρώτων 140 σελίδων γενικά, που επικεντρώνετα στο ρόλο της ελληνοκυπριακής αστικής τάξης, είναι ο πιο σημαντικός λόγος που με έσπρωξε να σκανάρω το βιβλίο για να το ανεβάσω στο διαδίκτυο, παρόλες τις αδυναμίες του.

Όμως υπάρχει και έντονη κριτική στο ΑΚΕΛ, λιγότερο συντροφική, πιο εχθρική απ’ όσο σήμερα με τη στερνή μου γνώση, θα ήθελα να ήταν αυτή.

Τα πράγματα ωστόσο έχουν από τότε αλλάξει ριζικά. Τότε το ΑΚΕΛ συνδύαζε έναν πατριωτικό αντιιμπεριαλισμό με έναν διεθνισμό που έμοιαζε, τουλάχιστον σε μας, να καθορίζεται από την υποστήριξη των γεωπολιτικών συμφερόντων της Σοβιετικής Ένωσης και του Ανατολικού Μπλοκ.

Αυτού του είδους ο διεθνισμός που ταυτίζονταν με την υποστήριξη των γεωπολιτικών συμφερόντων του Υπαρκτού Σοσιαλισμού, δεν ήταν καθόλου μια ιδιομορφία του ΑΚΕΛ. Η ΕΣΣΔ (ή η Λαϊκή Κίνα για άλλους) και το Ανατολικό Μπλοκ θεωρούνταν από την μεγάλη πλειοψηφία των αριστερών σε όλο τον καπιταλιστικό κόσμο ο πρωταγωνιστής στον αγώνα για την μελλοντική παγκόσμια επικράτηση του σοσιαλισμού. Ετσι η υποστήριξη τους έμοιαζε να είναι το πιο σημαντικό καθήκον της αριστεράς στον Δυτικό κόσμο.

Μπορεί να μη συμφωνούσα τότε, και συνεχίζω να μη συμφωνώ, με αυτά. Όμως νομίζω ότι η πιο βλαβερή αφέλεια από την οποία θα μπορούσε να υποφέρει ένας αριστερός θα ήταν να θεωρεί ότι τα πράγματα είναι απλά και καθαρά, και ότι το ΑΚΕΛ όπως και το ιστορικό κίνημα που εκπροσωπεί μπορεί εύκολα να χαρακτηριστεί ένοχο υποστήριξης μιας, όπως αποδείχθηκε γύρω στο 1990, καταπιεστικής πολιτικά γραφειοκρατίας που ατίμασε το όνομα του σοσιαλισμού.

Αντίθετα, η ευθύνη νομίζω πέφτει στην ιμπεριαλιστική αστική τάξη, η οποία κατάφερε να τιμωρήσει με φριχτά και μακροχρόνια βασανιστήρια από την γέννηση της την Σοβιετική εξουσία, όπως και τους υποστηρικτές της σε όλο το κόσμο. Τα γεγονότα του 1990 ήταν η επισφράγιση μιας (όχι της) νίκης του δυτικού καπιταλισμού στον παγκόσμιο ταξικό πόλεμο.

Ωστόσο αυτή η κατανοητή, δικαιολογημένη, ίσως αναπόφευκτη από ένα σημείο και μετά, και παρόλα αυτά λανθασμένη, συνέχιση της υποστήριξης του Υπαρκτού Σοσιαλισμού, ίσως και επίσης η διάβρωση του ΑΚΕΛ από την κατάντια στην οποία τα ιμπεριαλιστικά βασανιστήρια είχαν φέρει τον Υπαρκτό στο όνομα μόνο πια Σοσιαλισμό είχε παρενέργειες. Το ΑΚΕΛ δεν εναντιώνονταν όσο εμείς θεωρούσαμε ότι θα έπρεπε, στον αντιδραστικό επιθετικό εθνικισμό της ελληνοκυπριακής αστικής τάξης. Ο λόγος; επειδή ανήκε στους «αδέσμευτους» και επειδή ένοιωθε τότε ότι εξυπηρετούσε τα συμφέροντα της φλερτάροντας και με το Ανατολικό Μπλοκ.

Τι επιδίωκε το βιβλίο; Όπως υπονοεί και ο τίτλος του, να πείσουμε ότι οι ελληνοκύπριοι εργαζόμενοι (σήμερα θα έγραφα κάθε πληροφορημένος δημοκράτης ελληνοκύπριος) έχουμε ένα ιδιαίτερο διεθνιστικό (σήμερα θα έγραφα απλά δημοκρατικό) καθήκον. Αυτό είναι η αποκάλυψη και καταγγελία της «διαχρονικά επιθετικής πολιτικής«, όπως την χαρακτηρίζαμε, του ελληνοκυπριακού μεγάλου κεφαλαίου και των πολιτικών του εκπροσώπων. Και ακόμα ότι όχι μόνο μπορούμε, όχι μόνο είναι αρκετό, αλλά και πρέπει να αφήσουμε στους τουρκοκύπριους και Τούρκους δημοκράτες την καταγγελία των ισοδύναμων αμαρτιών του τουρκοκυπριακού και τουρκικού αστικού εθνικισμού. Αυτός βλέπαμε ότι είναι ο δρόμος που οδηγεί στο πιο σημαντικό για τους εργαζόμενους και την ειρήνη αποτέλεσμα, τη συμφιλίωση και ενότητα, την «επαναπροσέγγιση» όπως την ονομάζει η αριστερά, των εργαζομένων των δυο κοινοτήτων.

Σήμερα πια αυτή η στάση είναι κατανοητή, κοινός τόπος θα έλεγα, και καθοδηγεί την πρακτική όχι μόνο του συντριπτικά Ακελικού αριστερού κινήματος της Κυπριακής Δημοκρατίας, που έχει την πιο συνεπή, ειλικρινή και ενεργή δράση στην επαναπροσέγγιση των δύο κοινοτήτων, αλλά ακόμα και αρκετών δεξιών οπαδών της ειρήνης και επαναπροσέγγισης.

Όταν όμως γράφονταν το βιβλίο τα πράγματα ήταν πολύ διαφορετικά. Εκτός από την “Εργατική Δημοκρατία” θυμάμαι ότι παρόμοιες αντιλήψεις εκφράζαν μόνο μια επίσης μικρή Λεμεσιανή ομάδα που έκδιδε το έντυπο “Το Τρένο”, και κάποιες προσωπικότητες μέσα στο ΑΚΕΛ, με σημαντικότερο τον Γενικό Γραμματέα της ΠΕΟ Ανδρέα Ζιαρτίδη.

Πόσο ζόρι τραβούσαμε στις συζητήσεις με όλους αυτούς που μας ρωτούσαν, νοιώθοντας κιόλας να τους πνίγει το δίκιο, «Γιατί, ΓΙΑΤΙ δεν αναφέρετε και τα ΤΟΣΑ ΦΟΒΕΡΑ που έκαναν οι ΤΟΥΡΚΟΙ;»; Πολύ ζόρι! Τόσο που αναγκαστήκαμε να χρησιμοποιήσουμε στο βιβλίο την διατυπωμένη με προσβλητική απλότητα ή ίσως υπομονή, απάντηση από έναν φανερά εκνευρισμένο από παρόμοια ερωτήματα Λένιν:

«Για να φτάσουμε τον στόχο α, πρέπει

                          (γ)->(α)<-(β),

να ταξιδέψουμε στα αριστερά από το σημείο (β) και στα δεξιά από το σημείο (γ)… δηλαδή κάποιοι θα προσεγγίσουν με ένα τρόπο και άλλοι με άλλο τρόπο τον ίδιο στόχο (την συνένωση των εθνών) από διαφορετικές αφετηρίες» (https://www.marxists.org/archive/lenin/works/1916/sep/00.htm)

Σήμερα όμως εκτός απο τους αριστερούς, τα καταλαβαίνουν αυτά και πολλοί δεξιοί αντιεθνικιστές και επαναπροσεγγιστές, μια σημαντική ομάδα διανοούμενων μελών ή στον περίγυρο του ΔΗΣΥ.

Η διαφορά της προσέγγισης του βιβλίου με τη δική τους είναι ότι το βιβλίο αναφέρεται στις ευθύνες και την επιθετικότητα των «ελληνοκύπριων αστών«. Αυτούς κατηγορεί ότι δημιούργησαν και συντηρούν τον παραδεκτό πια από τους επαναπροσεγγιστές «μύθο του αθώου θύματος» για την ελληνοκυπριακή πλευρά. Αντίθετα το σημερινό δεξιό φιλελεύθερο επαναπροσεγγιστικό ρεύμα επιρρίπτει ευθύνες σε συγκεκριμένες ελληνοκυπριακές πολιτικές προσωπικότητες ή οργανώσεις ή πολιτικά κόμματα ή σε κάποια ταξικά ουδέτερη εθνικιστική ελίτ ή ακόμα και στο σύνολο της ελληνοκυπριακής κοινότητας. Η ευθύνη όμως ανήκει και καταλήγει στην άρχουσα τάξη, την κεφαλαιοκρατική τάξη. Και αυτό έχει την σημασία του.

Τέλος η εποχή και το ακροατήριο στο οποίο θεωρούσαμε ότι έπρεπε να απευθυνθούμε, οι ελληνοκύπριοι αριστεροί, στη συντριπτική τους πλειοψηφία ακελικοί οπαδοί του Μαρξ και του Λένιν, επέτρεπε, απαιτούσε κιόλας να στηριχθούμε στα γραπτά του Λένιν και του Μαρξ.

Σήμερα τα πράγματα έχουν αλλάξει, και όπως γενικά οι αριστεροί δεν γεμίζω πια τα γραπτά μου με αποσπάσματα από τον Λένιν και τον Μαρξ. Όμως εξακολουθώ να θεωρώ ότι τα έργα τους προσφέρουν τα πιο γερά θεμέλια για μια συνεπή όχι μόνο διεθνιστική αλλά ακόμα και απλά αντιεθνικιστική δημοκρατική πολιτική, όπως και για την κατανόηση των προβλημάτων που έχουν οξυνθεί στο σημείο να απειλούν τον παγκόσμιο πολιτισμό.

Αλμπέρτο Φλωρεντίν

Λευκωσία, Μάης 2017

κατεβάστε ολόκληρο το βιβλίο σε PDF

The book «The Cyprus Problem and the Internationalist Tasks of the Greek-Cypriot Working Class» was published in Nicosia and then Athens in 1988. Daphnos Economou‘s English translation of some parts of this book was published in 1989.  You can download the scanned English version here